Η αναγνώριση των τιμολογίων που εκδίδουν οι αλλοδαπές εταιρίες, είναι συχνά ένας μεγάλος πονοκέφαλος για τον επιχειρηματία κατά την διαδικασία του έλεγχου από τις φορολογικές αρχές. Πολλές φορές αλλοδαπές εταιρίες χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά εισοδημάτων, κερδών και κεφαλαίων στο εξωτερικό με σκοπό τη φοροαποφυγή ή φοροδιαφυγή ενώ, άλλες φορές πάλι οι συναλλαγές αυτές είναι πραγματικό γεγονός που στηρίζεται σε καθόλα νόμιμες εμπορικές συναλλαγές, για την πώληση εμπορευμάτων, την παροχή υπηρεσιών και την πληρωμή δικαιωμάτων.
Η λεπτή διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην πραγματικότητα και την εικονικότητα καθορίζεται αφενός από την ισχύουσα νομοθεσία, αφετέρου από την εμπορική συναλλαγή. Ο Ν.3943/2011 (ισχύει από 31/3/2011) αναφέρει στο άρθρο 51Β του ΚΦΕ ότι δεν αναγνωρίζονται κατά αρχήν για έκπτωση οι δαπάνες που καταβάλλονται σε εταιρείες που εδρεύουν σε χώρες με προνομιακό φορολογικό καθεστώς. Ως τέτοιες χαρακτηρίζονται σύμφωνα με το άρθρο 51Α οι χώρες στις οποίες ο φορολογικός συντελεστής είναι ίσος ή κατώτερος του 60% του αντίστοιχου Ελληνικού συντελεστή. Αυτό σημαίνει ότι τα τιμολόγια για την αγορά αγαθών ή τη λήψη υπηρεσιών π.χ των Κυπριακών και Βουλγάρικων εταιριών, που φορολογούνται με 10%, δεν θα αναγνωρίζονται προς έκπτωση από τα ακαθάριστα έσοδα των Ελληνικών επιχειρήσεων.
Η διάταξη αυτή όμως δεν έχει εφαρμογή εφόσον ο ενδιαφερόμενος αποδείξει ότι «οι δαπάνες αυτές αφορούν πραγματικές και συνήθεις συναλλαγές και δεν έχουν ως αποτέλεσμα τη μεταφορά κερδών με σκοπό τη φοροδιαφυγή». Προκειμένου να προφυλαχτεί ο επιχειρηματίας από τη μη αναγνώριση των τιμολογίων δαπανών, πρέπει να τηρούνται ευλαβικά όλες οι τυπικές διαδικασίες συναλλαγής με την αλλοδαπή εταιρία, όπως έχουν γίνει δεκτά από τις φορολογικές αρχές στην ΠΟΛ.1225/26.10.2011.
Οι διαδικασίες που πρέπει να τηρούνται είναι:
1. Υπογραφή εμπορικής συμφωνίας ή σύμβασης έργου μεταξύ των συναλλασσομένων.
Οι Διευθυντές της αλλοδαπής εταιρίας πρέπει να υπογράψουν συμφωνητικό που να ορίζει τους όρους της συναλλαγής και συγκεκριμένα το αντικείμενο, τη διάρκεια, το τίμημα, τους τρόπους πληρωμής και τις υποχρεώσεις των μερών και να έχει κατατεθεί στη Δ.Ο.Υ. από την Ελληνική εταιρεία με βάση τις διατάξεις της παρ. 16 του άρθρου 8 του Ν. 1882/1990 (τριμηνιαίες καταστάσεις) και επιπλέον να υπάρχουν τα αντίστοιχα παραστατικά που αποδεικνύουν την καταβολή του τιμήματος (τιμολόγια και τραπεζικά εμβάσματα).
2. Φορολογική κατοικία της αλλοδαπής εταιρίας
Η αλλοδαπή εταιρία δεν αρκεί να είναι φορολογικός κάτοικος της χώρας που είναι εγκατεστημένη αλλά να φορολογείται και εκεί. Αυτό σημαίνει ότι αν η αλλοδαπή εταιρία δεν υποβάλλει δηλώσεις εισοδήματος και δεν φορολογείται, ο έλεγχος μπορεί να την χαρακτηρίσει ανενεργή ή offshore και να απορρίψει τα τιμολόγια δαπανών για την Ελληνική εταιρεία. Η φορολογική κατοικία της εταιρίας πιστοποιείται από την αρμόδια φορολογική αρχή της χώρας εγκατάστασης με την έκδοση πιστοποιητικού για τη σύμβαση αποφυγής διπλής φορολογίας. Το πιστοποιητικό αυτό είναι απαραίτητο προκειμένου να απαλλαχθούν τα τιμολόγια από την παρακράτηση φόρου, εφόσον αφορούν δικαιώματα χρήσης και τόκους. Επιπλέον εάν η αλλοδαπή εταιρεία εδρεύει σε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι υποχρεωμένη να ενημερώνει μηνιαίως το VIES για όλες τις ενδοκοινοτικές της συναλλαγές και να υποβάλει περιοδικές δηλώσεις Φ.Π.Α.
3. Εντοπιότητα Διευθυντών της αλλοδαπής εταιρίας
Πολλές φορές υποπίπτουν στην αντίληψη των Ελληνικών φορολογικών αρχών αλλοδαπές εταιρείες με Έλληνες Διευθυντές, γεγονός που προσβάλει τη φορολογική κατοικία της αλλοδαπής εταιρίας. Ο νόμιμος εκπρόσωπος π.χ Κυπριακής εταιρίας φαίνεται στο Κυπριακό αρχείο ανωνύμων εταιριών, που είναι δημόσιο και οι Ελληνικές αρχές μπορούν εύκολα να ανακτήσουν πληροφορίες με ένα απλό ερώτημα.
4. Φυσική Υπόσταση της αλλοδαπής εταιρίας
Η αλλοδαπή εταιρία πρέπει να έχει αποδεδειγμένη φυσική υπόσταση στη χώρα εγκατάστασης. Με τον όρο αυτό εννοούμε ότι πρέπει να υπάρχουν εμφανή διακριτικά στοιχεία, έδρα και μόνιμα απασχολούμενο προσωπικό και να πραγματοποιεί ουσιαστική επιχειρηματική δραστηριότητα στη χώρα στην οποία είναι εγκατεστημένη. Οι ανενεργές εταιρίες συνήθως συστεγάζονται με χιλιάδες άλλες εταιρίες σε λογιστικά γραφεία χωρίς πραγματικό αντικείμενο εργασιών, παρά μόνο την τιμολόγηση υπηρεσιών για τη μεταφορά κερδών με σκοπό τη φοροδιαφυγή.
5. Παραγωγικότητα Δαπάνης
Το αντικείμενο της συναλλαγής κρίνεται από την παραγωγικότητά του βάσει των δραστηριοτήτων της εταιρίας, όπως συμβαίνει άλλωστε και με τις δαπάνες που πραγματοποιούνται στην Ελλάδα. Δεν τεκμηριώνεται πραγματική συναλλαγή για μία μελέτη δεκάδων χιλιάδων ευρώ ή για έξοδα διαφήμισης στη χώρα προορισμού, όταν δεν πραγματοποιούνται εκεί πωλήσεις ή το τίμημα διαφέρει από τα κρατούντα σε ανάλογες συναλλαγές.
Εάν πληρούνται οι παραπάνω προϋποθέσεις και η Ελληνική εταιρεία αποφασίσει την έκπτωση της σχετικής δαπάνης, θα ήταν σκόπιμο να τηρεί ξεχωριστό φάκελο για την κάθε αλλοδαπή εταιρεία που συναλλάσσεται έτσι ώστε να αποδεικνύεται η ακρίβεια των ισχυρισμών της, καθώς ειδικά στις περιπτώσεις λήψης υπηρεσιών τα παραπάνω στοιχεία και δεδομένα αποτελούν αντικείμενο κρίσης του φορολογικού ελέγχου, ο οποίος τελικά θα αποφανθεί επί του δικαιώματος έκπτωσης ή όχι της σχετικής δαπάνης.
