Οι βασικές αλλαγές των τεκμηρίων και οι υποχρεώσεις για τον φορολογούμενο παρουσιάζονται παρακάτω και η ισχύς τους αρχίζει από 1/1/2013.

Τεκμήρια δαπανών διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων

Προκειμένου να κατανοηθεί πλήρως η έννοια των τεκμήριων θα πρέπει να διαχωριστεί το εισόδημα σε πραγματικό και τεκμαρτό. Πραγματικό είναι το εισόδημα που απόκτησε ο φορολογούμενος και προσδιορίζεται με πραγματικά στοιχεία ( βεβαιώσεις αποδοχών, εισόδημα από ατομική επιχείρηση, εισόδημα από ελεύθερο επάγγελμα, βεβαίωση επιχειρηματικής αμοιβής και εταιρικών κερδών, βεβαίωση μερισμάτων, αμοιβές ΔΣ, τόκοι καταθέσεων, ενοίκια ακινήτων, και κάθε άλλο εισόδημα το οποίο προκύπτει από πραγματικά στοιχεία π.χ έσοδα από επαγγελματική δαπάνη. Σε αντίθεση με το πραγματικό εισόδημα, το τεκμαρτό προκύπτει από υπολογισμούς που γίνονται από τις πραγματοποιηθείσες δαπάνες, την απόκτηση ενός περιουσιακού στοιχείου ή ακόμα και η κατοχή ενός περιουσιακού στοιχείου (αυτοκίνητο, ακίνητο).

Τα τεκμήρια δαπανών διαβίωσης για το οικονομικό έτος 2013 είναι τα ακόλουθα:

α) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη, με βάση τα τετραγωνικά μέτρα της ιδιοκατοικούμενης ή μισθωμένης ή της δωρεάν παραχωρούμενης κύριας κατοικίας

β) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης

γ) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη που καταβάλλεται για ιδιωτικά σχολεία, για την τεκμαρτή δαπάνη των ιδιωτικών σχολείων απαιτούνται αποδείξεις παροχής υπηρεσιών.

δ) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη που καταβάλλεται για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων και λοιπό προσωπικό

ε) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη με βάση σκάφη αναψυχής ιδιωτικής χρήσης.

Για να μην εφαρμοστεί η αντικειμενική δαπάνη για σκάφη αναψυχής, απαιτείται δήλωση ακινησίας που πιστοποιείται από βεβαίωση της αρμόδιας Λιμενικής Αρχής.

στ) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη για αεροσκάφη, ελικόπτερα και ανεμόπτερα

ζ) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη, εξωτερικής δεξαμενής κολύμβησης

η) Η ελάχιστη ετήσια αντικειμενική δαπάνη

θ) Τα τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων (αγορά αυτοκίνητου, σκάφους, μοτοσικλέτας, ακίνητου κτλ). Επίσης τεκμήριο αποτελεί και η εξόφληση δόσεων δανείων καθώς και η ολική εξόφληση δανείου.

ι) Οι Χρηματικές δωρεές (εκτός δημοσίου) ή γονικές παροχές

**αναλυτικό πίνακα για την κάθε κατηγορία μπορείτε να δείτε στο τέλος του κειμένου

Πώς μπορείτε να αντιμετωπίσετε τα νέα τεκμήρια

 Εφόσον, το ετήσιο συνολικό ποσό της αντικειμενικής δαπάνης, που προσδιορίζεται σύμφωνα τα παραπάνω τεκμήρια είναι μεγαλύτερο από την πραγματική δαπάνη του φορολογουμένου και των μελών που τον βαρύνουν, μπορεί να αμφισβητηθεί από τον φορολογούμενο όταν αυτό αποδεικνύεται με βάση πραγματικά περιστατικά ή στοιχεία.

Τέτοια περιστατικά συντρέχουν όταν ο ίδιος ο φορολογούμενος ή και τα μελή που τον βαρύνουν στις παρακάτω περιπτώσεις:

Yπηρετούν τη στρατιωτική θητεία τους στις Ένοπλες Δυνάμεις, είναι φυλακισμένοι, νοσηλεύονται σε νοσοκομείο ή κλινική, είναι άνεργοι και δικαιούνται βοήθημα ανεργίας, συγκατοικούν με συγγενείς πρώτου βαθμού και έχουν μειωμένες δαπάνες διαβίωσης, λόγω αποδεδειγμένης συμβολής στις δαπάνες αυτές των συγγενών τους με την προϋπόθεση ότι οι τελευταίοι αυτοί έχουν εισόδημα από εμφανείς πηγές, είναι ορφανοί ανήλικοι οι οποίοι έχουν στην κυριότητά τους επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης από κληρονομιά του πατέρα ή της μητέρας τους και προσκομίζουν στοιχεία από τα οποία αποδεικνύεται ότι για λόγους ανώτερης βίας πραγματοποίησαν δαπάνη μικρότερη από την αντικειμενική.
Όταν συντρέχει μία ή περισσότερες από τις περιπτώσεις αυτές, ο φορολογούμενος υποχρεούται να υποβάλει μαζί με τη δήλωσή του και τα αναγκαία δικαιολογητικά για την απόδειξη των ισχυρισμών του και τότε ο προϊστάμενος της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας ελέγχει την αλήθεια των ισχυρισμών και την ακρίβεια των αποδεικτικών στοιχείων του φορολογουμένου και μειώνει ανάλογα την ετήσια αντικειμενική δαπάνη, στην οποία αναφέρονται οι ισχυρισμοί και τα αποδεικτικά στοιχεία.

Δηλαδή αφού εκδοθεί το εκκαθαριστικό, θα κατατεθούν τα δικαιολογητικά στην αρμόδια Δ.Ο.Υ ( π.χ πράξη αποδοχής κληρονομιάς, κάρτα ανεργίας) και θα ζητήθει μείωση των τεκμηρίων και νέα εκκαθάριση διότι από τα δικαιολογητικά θα προκύπτει ότι το εισόδημα των τεκμηρίων δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

Επίσης τα τεκμήρια δαπανών διαβίωσης μπορούν να καλυφθούν με ανάλωση κεφαλαίου προηγουμένων ετών.

Παράδειγμα

Έστω ότι άγαμος φορολογούμενος απέκτησε το 2012 εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες 19.000 ευρώ.

Το ίδιο έτος αγόρασε αυτοκίνητο 1.600 κυβικών εκατοστών αξίας 20.000 (α) ευρώ στις 30/6/20012 και για τους 6 μήνες κυριότητας έχει τεκμαρτή δαπάνη 3.200 (β) ευρώ. Ο φορολογούμενος είναι κύριος ενός διαμερίσματος 70 τμ, το οποίο έχει τεκμαρτή δαπάνη για όλο το 2012 το ποσό των  2.800 (γ) ευρώ. Ελάχιστη αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης για άγαμο το έτος 2012 είναι 3.000 (δ) ευρώ.

Ο φορολογούμενος το οικονομικό έτος 2013 θα υπαχθεί στο τεκμήριο κτήσης περιουσιακών στοιχείων συν τεκμηρίων διαβίωσης. Θα φορολογηθεί δηλαδή για εισόδημα 29.000 (α+β+γ+δ) ευρώ, εκτός αν δικαιολογήσει τη διαφορά των 10.000 ευρώ.

Το 2011 ο πιο πάνω φορολογούμενος δήλωσε εισόδημα από μισθούς 20.000 ευρώ.

Μπορεί κατά συνέπεια ο φορολογούμενος να δικαιολογήσει την πιο πάνω διαφορά επικαλούμενος ανάλωση κεφαλαίου που σχηματίστηκε το 2011, το οποίο ανέρχεται σε: 20.000 - 5.100* = 14.900 ευρώ, ποσό με το οποίο καλύπτεται πλήρως η διαφορά των 10.000 ευρώ.

* (5.100 ευρώ είναι η τεκμαρτή δαπάνη του 2010 για τη κατοικία είναι 2.100 ευρώ συν 3.000 ευρώ που είναι η ελάχιστη αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης για άγαμο)

ΠΡΟΣΟΧΗ: Στον κωδ. 787  του Ε1 θα πρέπει να μπει το ποσό των 10.000 ευρώ και όχι το ποσό των 14.900 ευρώ που προέκυψε από την κατάσταση ανάλωσης κεφαλαίου.

Στο παραπάνω παράδειγμα περιγράφουμε την τρόπο κάλυψης των τεκμηρίων με την χρήση της ανάλωσης κεφαλαίου δηλαδή τη χρησιμοποίηση του κεφαλαίου που συσσωρεύτηκε τα προηγούμενα έτη και που αποδεδειγμένα περίσσεψε φορολογικά.

Εκτός από την ανάλωση κεφαλαίου και την αμφισβήτηση των τεκμηρίων που περιγράψαμε παραπάνω υπάρχουν και οι παρακάτω λύσεις που προτείνονται και είναι οι εξής:

Δάνεια μεταξύ φυσικών προσώπων ή δωρεές

Τα χρηματικά δάνεια που δίνονται μεταξύ φυσικών προσώπων καθώς και οι χρηματικές δωρεές μεταξύ τους, είναι τεκμήριο για αυτόν που δίνει τα χρήματα και δικαιολόγηση τεκμηρίου για αυτόν που τα λαμβάνει. Η επιβάρυνση για το μεν δάνειο έχει μια εισφορά χαρτοσήμου 3,6%, ενώ η δωρεά υπόκειται σε φόρο βάσει των συντελεστών που ορίζει το κράτος.  Προσοχή, τόσο η χρηματική δωρεά όσο και το δάνειο πρέπει να γίνουν εντός της φορολογικής χρήσης, δηλαδή για το 2013 έπρεπε να είχαν γίνει έως τις 31/12/2012.

Τα τραπεζικά δάνεια και η εισροή συναλλάγματος από το εξωτερικού επίσης δικαιολογούν τα τεκμήρια και πρέπει να δηλωθούν, αλλά θα πρέπει να αποδεικνύονται από αντίστοιχες συμβάσεις και παραστατικά.

ΠΙΝΑΚΕΣ ΤΕΚΜΗΡΙΩΝ

Τεκμήριο α’ κατοικίας

*για μονοκατοικία το τεκμήριο αυξάνεται κατά 30% και για δευτερεύουσα κατοικία μειώνεται 50%

Επιβατικά αυτοκίνητα Ι.Χ

*αν το αυτοκίνητο είναι άνω των 5 ετών έκπτωση 30% ,αν είναι άνω των 10 ετών του 50%

.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Ο κάθε φορολογούμενος είναι μοναδική περίπτωση και για την αντιμετώπιση της περίπτωσης του θα πρέπει να ληφθούν υπόψη όλα τα στοιχεία και παραστατικά.